علت و علائم و درمان التهاب لگن در مردان و زنان چیست در دسته پزشکی و سلامت سایت علم سرا
همانطور که میدانید بیماری التهابی لگن (PID) عفونتی است که بر ۴% تا ۱۲% از زنان جوان اثر میگذارد، و یکی از شایعترین علل موربیدیتی در این گروه سنی است. مداخله اصلی برای PID حاد استفاده از آنتیبیوتیکهای با طیف وسیع است که شامل کلامیدیا تراکوماتیس (Chlamydia trachomatis)، نایسریا گونوروآ (eisseria gonorrhoeae) و باکتریهای بیهوازی است، که به صورت داخل وریدی، عضلانی، یا خوراکی تجویز میشوند.
بیماری التهابی لگن یکی از علل شایع ناباروری در خانمها است. چون این بیماری علائم غیر اختصاصی دارد، بسیاری از خانمها به آن اهمیت نمی دهند و وقتی متوجه وجود این بیماری در خود می شوند که بعلت نازائی به پزشک مراجعه می کنند. هدف از توضیح این بیماری مهم از این بابت است که زوجهای زیادی بعلت ناباروری به بنده مراجعه می کنند که پس از بررسی مشخص می شود که علت ناباروری بیماری التهاب لگن است که اگر زود درمان شود، خانم هیچوقت دچار ناباروری نمیشد. اطلاع از این بیماری حتی مابین طبقه تحصیل کرده خیلی اندک است. امیدوارم این نوشتار هر چند اندک، سبب افزایش آگاهی خانمهای محترم و اقدام به موقع برای درمان باشد. متاسفانه در جامعه ما عواقب ناباروری برای خانمها زیاد است و از سرزنش اطرافیان، توهین و تحقیر شروع شده و به طلاق می انجامد
بیماری التهابی لگن یا اختلال التهابی لگن (PID) عفونت قسمت بالای سیستم تولید مثل زن یعنی رحم، لولههای فالوپ، و تخمدان، و در داخل لگن خانم است. اغلب ممکن است هیچ علامتی وجود نداشته. علائم و نشانهها، هنگامی که در حال حاضر ممکن است شامل درد در ناحیه شکم، ترشحات واژن، تب، سوزش ادرار، درد با جنس، یا قاعدگی نامنظم. در صورت عدم درمان میتواند PID عوارض دراز مدت از جمله ناباروری، بارداری خارج از رحم، درد مزمن لگن و سرطان های خاصشود. این بیماری از طریق باکتری است که از واژن و گردن رحم منتشر شود. عفونتهای میکرب سوزاک یا کلامیدیا تراکوماتیس در حال حاضر در ۷۵ تا ۹۰ درصد از موارد میباشد. اغلب باکتریهای مختلف متعدد درگیر هستند. بدون درمان حدود ۱۰ درصد از کسانی که با عفونت کلامیدیایی و ۴۰ درصد از کسانی که با یک عفونت سوزاک خواهد PID توسعه. عوامل خطر شبیه به کسانی که بیماریهای مقاربتی به طور کلی است و شامل تعداد زیادی از شرکای جنسی و استفاده از مواد مخدر. دوش واژینال واژن نیز ممکن است خطر را افزایش دهد. تشخیص معمولاً بر روی علائم و نشانه تظاهر است. توصیه میشود که این بیماری در تمام زنان در سن باروری که درد ناحیه تحتانی شکم در نظر گرفته. یک تشخیص قطعی PID است با پیدا کردن چرک مربوط به لولههای فالوپ در حین عمل جراحی ساخته شده است. سونوگرافی نیز ممکن است در تشخیص مفید باشد. تلاش برای جلوگیری از این بیماری شامل نداشتن رابطه جنسی یا داشتن چند شریک جنسی و استفاده از کاندوم. غربالگری زنان در معرض خطر عفونت کلامیدیایی به دنبال درمان کاهش مییابد خطر ابتلا به PID. اگر تشخیص مشکوک است، درمان معمولاً توصیه میشود. درمان شریک جنسی یک زن نیز باید رخ دهد. در افرادی که علائم خفیف یا متوسط تنها یک تزریق از سفتریاکسون آنتی بیوتیک همراه با دو هفته داکسی سایکلین و احتمالاً مترونیدازول از طریق دهان توصیه میشود. برای کسانی که پس از سه روز یا کسانی که بهبود نمیبخشد بیماری شدید آنتی بیوتیک داخل وریدی استفاده شود. در سطح جهانی حدود ۱۰۶ میلیون مورد از کلامیدیا و ۱۰۶ میلیون مورد سوزاک در سال ۲۰۰۸. رخ داده است تعداد موارد PID با این حال، مشخص نیست. تخمین زده میشود را تحت تأثیر قرار حدود ۱٫۵ درصد از زنان جوان سالانه. در ایالات متحده PID برآورد شده است حدود یک میلیون نفر را تحت تأثیر قرار سالانه. یک نوع از دستگاه درون رحمی (IUD) نیز معروف به عنوان سپر Dalkon به افزایش نرخ PID در ۱۹۷۰s شد. آی یو دی در حال حاضر با این مشکل پس از ماه اول در ارتباط است.
در تعریف این بیماری می توانیم بگوییم که بیماری التهابی لگن عبارت است از عفونت رحم، لوله های رحمی و سایر اعضاء تولید مثل که سبب درد مزمن در قسمت تحتانی شکم می شود. آن یکی از عوارض جدی تعدادی از بیماریهای آمیزشی مثل عفونت با کلامیدیا و سوزاک است. بیماری التهابی لگن می تواند به لوله های رحمی آسیب برساند. بیماری التهابی لگن دارای ۴ عارضه مهم است: ناباروری، حاملگی خارج از رحم، تشکیل آبسه در داخل لگن و درد مزمن لگنی.
بیماری التهابی لگن موقعی اتفاق می افتد که باکتریها از راه واژن بطرف بالا رفته از دهانه رحم وارد رحم و از آنجا وارد لوله های رحمی و داخل لگن می شوند. میکروبهای بسیار زیادی می توانند سبب بیماری التهابی لگن شوند، ولی کلامیدیا و سوزاک دو تا از مهمترین عوامل هستند. هر دو این عفونتها جزو بیماریهای آمیزشی طبقه بندی شده اند. اگر یک خانمی یک حمله حاد بیماری التهابی لگن داشته باشد، احتمال اینکه مجددا مبتلا به حمله حاد شود، بیشتر است، چون حمله حاد قبلی سبب آسیب به اعضاء داخل لگن می شود. خانمهائیکه در سن تولید مثل هستند، بیشتر به این عفونت گرفتار می شوند و احتمال ابتلا خانمهای زیر ۲۵ سال بیشتر از خانمهای بالای ۲۵ سال می باشد. علت آن این است که گردن رحم در خانمهای جوان هنوز به اندازه کافی دچار بلوغ نشده است و میکروب از طریق گردن رحم راحت تر وارد داخل رحم می شود. با افزایش تعداد شرکای جنسی، شانس ابتلا به بیماری التهابی لگن بیشتر می شود. اگر همسر یک خانمی دارای شرکای جنسی متعدد باشد، شانس ابتلا وی بیشتر می شود. خانمهایی که از دوش واژینال استفاده می کنند، احتمال ابتلا آنها بیشتر از خانمهائی است که از دوش واژینال استفاده نمی کنند. دوش واژینال سبب می شود که نوع میکروبهای واژن به نوع خطرناکتر تغییر یابند و علاوه از آن، دوش سبب می شود که باکتریها بطرف بالا به داخل رحم رانده شوند. احتمال خطر بیماری التهابی لگن در خانمهایی که از IUD استفاده می کنند، مختصری بیشتر از سایر خانمها است. بهتر است قبل از گذاشتن IUD خانم از نظر وجود احتمالی عفونت بررسی و درمان شود.
علائم و نشانه های بیماری التهابی لگن کدامها هستند؟ علائم بیماری التهابی لگن از خفیف تا شدید متغیر می باشند. وقتی عامل عفونت، باکتری کلامیدیا می باشد، علی رغم آسیب شدید به دستگاه تولید مثل، علائم خیلی خفیف خواهند بود، همین خانمها هستند که در دراز مدت ممکن است دچار ناباروری شوند. کلامیدیا همچنین می تواند سبب عفونت لوله های رحمی شود، بدون اینکه حتی علامتی ایجاد کند. شایعترین علامت در یک خانم مبتلا به بیماری التهابی لگن، درد در قسمت تحتانی شکم است. سایر علائم احتمالی عبارتند از: تب، ترشح چرکی بد بو از واژن، مقاربت دردناک، سوزش و درد هنگام ادرار کردن، خونریزی نامنظم ماهیانه، و بندرت درد در قسمت راست فوقانی شکم.
درمان سریع و مناسب بیماری التهابی لگن می تواند از عوارض بیماری التهابی لگن جلوگیری کند. عارضه اصلی، آسیب دائمی به دستگاه تولید مثل خانمها می باشد. باکتریهای عامل عفونت می توانند به آهستگی به لوله های رحمی حمله کرده و در دراز مدت سبب آسیب به آنها و بسته شدن لوله های رحمی شوند. بدین ترتیب دیگر تخمکهائی که از تخمدانها آزاد می شوند، نخواهند توانست خود را به داخل رحم برسانند و در نتیجه خانم نابارور می شود. تا ۱۵-۱۰ درصد خانمهای مبتلا به بیماری التهابی لگن، نابارور می شوند و با هر حمله جدید، خطر ناباروری افزایش می یاشد. گاها لوله های رحمی بصورت نسبی مسدود می شوند و تخمک در داخل لوله رحم بارور می شود که به آن حاملگی خارج رحمی می گویند. با رشد جنین اندازه آن افزایش پیدا کرده و به مرحله ای می رسد که سبب پارگی لوله رحمی، خونریزی شدید داخلی و حتی مرگ می گردد. بنابراین عدم تشخیص به موقع حاملگی خارج رحمی می تواند عوارض با لقوه خطرناک داشته باشد. عفونت لوله های رحمی و بافتهای داخل لگن سبب درد مزمن لگنی می شوند.
تشخیص بیماری التهابی لگن مشکل است، چون علائم خفیف و جزئی هستند. بسیاری از حملات بیماری التهابی لگن تشخیص داده نمی شوند، چون یا علائم آنقدر اندک هستند که فرد به آنها اهمیت نمی دهد و یا پزشک این علائم را به سایر بیماریها ربط می دهد. چون بیماری التهابی لگن دارای تست تشخیصی اختصاصی نمی باشد، بنابراین تشخیص بر اساس علائم بالینی خواهد بود. اگر خانم دارای درد در قسمت تحتانی شکم باشد، باید از نظر سایر علائم بیماری التهابی لگن نیز بررسی شود. اگر یافته ها دال بر وجود بیماری التهابی لگن باشند، درمان الزامی است. اگر خانمی دارای ترشح چرکی باشد، می توان از نمونه ترشح، بررسی آزمایشگاهی جهت تعیین نوع میکروب بعمل آورد. سونوگرافی از لگن در تشخیص بیماری التهابی لگن خیلی کمک کننده است. با سونوگرافی می توان بزرگ شدن لوله های رحمی و آبسه داخل لگن را دید.
اساس درمان تجویز آنتی بیوتیک مناسب است. بیاد داشته باشید که درمان، آسیبهای ایجاد شده را از بین نمی برد، بلکه از ایجاد آسیب بیشتر جلوگیری می کند. اگر خانمی دارای درد لگن یا سایر علائم بیماری التهابی لگن می باشد، بلافاصله باید به پزشک مراجعه کند. درمان فوری با آنتی بیوتیک از آسیب شدید به دستگاه تولید مثل جلوگیری می کند. هر قدر خانمی دیرتر نسبت به درمان خود اقدام نماید، شانس ناباروری یا حاملگی خارج از رحم در وی بیشتر می شود. علت آن آسیب به لوله های رحمی است. چون تشخیص عامل میکروبی ایجاد کننده بیماری التهابی لگن مشکل است و اغلب بیش از دو نوع میکروب سبب بیماری التهابی لگن می شوند، بنابراین شروع درمان حداقل با دو نوع آنتی بیوتیک خواهد بود. این آنتی بیوتیکها باید طوری انتخاب شوند که طیف وسیعی از میکروبهای مهم را پوشش دهند. بسته به شرایط بیمار، تجویز دارو خوراکی و یا وریدی خواهد بود. معمولا علائم قبل از درمان کامل، بهبود می یابند، و بیمار باید طول درمان خود را تکمیل نماید. این کمک می کند که بیماری دوباره عود نکند. علاوه از آن باید شریک جنسی خانم مبتلا به بیماری التهابی لگن نیز بررسی و بصورت مناسب درمان شود، این حتی درصورتی است که شریک جنسی وی علامت نداشته باشد. در موارد زیر بیمار باید در بیمارستان بستری و درمان شود: – بشدت بد حال باشد – دارای تب، تهوع و استفراغ باشد – حامله باشد – نیاز به آنتی بیوتیک وریدی داشته باشد – دارای آبسه لوله های رحمی یا لگنی باشد – به درمان خوراکی پاسخ نداده باشد.
– این بیماری با انواع مختلفی از باکتریها ایجاد میشود اما شایعترین آنها میکروبهایی هستند که عفونتهای سوزاک یا قارچ کلامیدیا را ایجاد میکنند که هر دو، از گروه بیماریهای مقاربتی هستند. – بیماری التهاب لگن میتواند توسط لوازم جراحی آلوده نیز ایجاد شود.
– سن کم (زیر ۲۵ سال). دهانه رحم زنان جوان، تکامل نیافته و در نتیجه انتقال عفونتها از راه جنسی و بیماری التهابی لگنی افزایش مییابد. – وضعیت اجتماعی – اقتصادی پایین – اعتیاد – بهداشت سطح پایین – قاعدگی – مصرف سیگار – دارا بودن وسیله داخل رحمی مثل IUD . اگر قبل از استفاده از IUD، از نظر بیماری جنسی بررسی شوید و در صورت ابتلا به بیماری درمان شوید، این خطر کم میشود.
* موثرترین روش، پیشگیری از ابتلا به بیماریهای مقاربتی است. * زنانی که در معرض خطر بالای ابتلا به بیماری التهاب لگن قرار دارند، باید معاینات منظم داشته باشند و در عین حال اطمینان از آزمایش همسر بیمار و درمان بیماری مقاربتی بسیار مهم است. این کار به پیشگیری از وقوع مکرر بیماری التهاب لگن و بیماریهای مقاربتی کمک خواهد کرد. * هر علامت تناسلی از قبیل زخم غیرطبیعی، ترشح بودار، سوزش ادرار و لکه بینی بین دورههای قاعدگی میتواند به معنای یک عفونت منتقله از راه جنسی باشد. اگر شخصی هر یک از این علائم را داشته باشد، بایستی از تماس جنسی خودداری کرده و سریعاً به پزشک مراجعه کند. * همسر شخص نیز بایستی معاینه شود و در صورت وجود بیماری تحت درمان قرار گیرد.
بیمار باید تا فروکش کردن التهاب حاد، از خوردن هر گونه غذا یا آشامیدنی خودداری کند تا لوله گوارشی بتواند استراحت کند. مایعات و مواد مغذی از طریق وریدی برای شما تجویز میشود. هنگامی که دستگاه گوارشی تحمل خوراکی را پیدا کرد، میتوانید تغذیه دهانی را از سر بگیرید.
– مصرف مایعات کافی – استراحت کردن در موقعیت خاصی که semi fowler نامیده میشود که در آن لگن پایین تر از سطح بدن قرار میگیرد و علت استراحت، محدود کردن عفونت به لگن و تسکین درد میباشد. – IUD باید خارج گردد. – بیمار باید تا بهبودی کامل، از تماس جنسی خودداری نماید. – همسر از ۶۰ روز قبل باید بررسی شده و عفونت گنوکوک و کلامیدیا درمان شوند.
التهاب لگن، بیماری عفونی اعضای فوقانی اعضای تناسلی شامل: رحم، لوله های فالوپ، تخمدان و سایر ساختارهای تناسلی میباشد. هنگامی که باکتریها از گردن رحم عبور میکنند و وارد رحم و تخمدان میشوند این بیماری رخ میدهد. معمولا ترکیبی از چند باکتری عامل به وجود آورندهی عفونت و ایجاد این بیماری میشوند. عفونتهای لگنی معمولا در زنان جوان کمتر از ۲۵ سال بروز میکند و خیلی کم اتفاق میافتد که تا قبل از اولین دوره قاعدگی و یا در زمان بارداری ایجاد شود. پس از تشخیص دادن این بیماری باید سریعا به دکتر مراجعه شود؛ در غیر این صورت عواقبی مانند ناباروری، حاملگی خارج از رحم، تشدید عفونت به سایر اعضای بدن و دردهای مزمن لگنی را به دنبال خواهد داشت.
منبع : jesarat