وبلاگ بزرگ ای اسپورت
اس ام اس و جوکوبلاگ بزرگ ای اسپورت
اس ام اس و جوکعلت و علائم و درمان التهاب معده و روده در کودکان و بزرگسالان
التهاب معده
علت و علائم و درمان التهاب معده و روده در کودکان و بزرگسالان در دسته پزشکی و سلامت سایت علم سرا
همانطور که میدانید گاستریت را به طور خلاصه می‌توان التهاب دیواره داخلی معده معرفی کرد . افراد بسیاری ممکن است فکر کنند که به یک سوء هاضمه مبتلا هستند، در شرایطی که مشکل اصلی آنها گاستریت است.اگر با احساس سوزش و خارش در معده خود مواجه هستید ممکن است به گاستریت مبتلا باشید. تنها روش برای تشخیص این شرایط انجام آندوسکوپی است.
توضیحاتی در مورد التهاب معده
ورم معده یکی از شایعترین بیماری‌های گوارشی است از این بیماری تعاریف و برداشت های مختلفی در دنیای پزشکی می شود ، از این رو مهم و قابل بررسی است. منظور مردم عادی از ورم معده، احساس سنگینی، تورم و نفخ در ناحیه بالای شکم است، اما از دید پزشکان، وجود قرمزی یا زخم‌های سطحی در جدار معده به وسیله آندوسکوپی نشانه این بیماری است. البته این تشخیص نیز چندان دقیق نیست بلکه نمونهبرداری کوچکی از بافت یا جدار معده، بررسی آن زیر میکروسکوپ و مشاهده سلول‌های التهابی در دیواره معده دقیق‌‌ترین روش تشخیص ورم معده است. «گاستریت یا ورم معده به حالتی گفته میشود که در آن معده دچار التهاب یا عفونت خفیف در لایه مخاطی میشود. بسیاری از اوقات، التهاب و ورم، علامتی ندارد اما بعضی مواقع با احساس بزرگی شکم و سنگینی همراه است.
زمان رخ دادن التهاب معده
التهاب معده زمانی بوجود می آید که که لایه حفاظتی موکوس معده ضعیف میشود. زمانی که این اتفاق می‌افتد، شیره‌های گوارشی در معده به دیواره‌های معده آسیب رسانده و آن را ملتهب می‌کنند. مانند تقریبا همه بیماری‌ها و وضعیت‌های دیگر، افراد خاصی در معرض خطر بیشتر ابتلا به این وضعیت قرار دارند. چندین وضعیت و فاکتورهای مربوط به سبک زندگی وجود دارند که می‌توانند شانس التهاب دیواره معده را افزایش دهند.
عوامل خطر در التهاب معده
عوامل خطر التهاب معده کم نیستند و می توانیم به : عفونت‌های باکتریال، خصوصا عفونت هلیکوباکتر پیلوری عفونت‌های ویروسی، قارچی یا انگلی سیگار کافئین مصرف بیش از اندازه الکل استرس استفاده روتین از داروهایی مانند استروئیدهای تجویزی، داروهای شیمی‌درمانی، مکمل‌های پتاسیم و آهن افزایش سن خوردن مواد خورنده یا اشیاء خارجی ابتلا به اختلالات اتوایمیون مانند بیماری هاشیموتو و دیابت نوع ۱ کمبود ویتامین B12 بیماری ایدز بیماری کرون سابقه استفراغ‌های مزمن. دیگر عفونت‌هایی که می‌توانند خطر التهاب معده را افزایش دهند، عبارت‌اند از سل و سیفلیس اشاره کنیم
علائم التهاب معده
هرچند التهاب معده میتواند بدون علامت باشد، چندین علامت وجود دارد که میتواند این وضعیت را مشخص کنند. درد شکمی علامتی است که اغلب در بیماران مبتلا به التهاب معده به کرات احساس میشود. این درد اغلب در قسمت فوقانی و مرکزی شکم یا ناحیه فوقانی چپ معده وجود دارد که به پشت انتشار پیدا میکند. دیگر علایم شایع عبارتند از نفخ و تهوع. در بعضی موارد که بیمار دچار استفراغ هم هست، ظاهر آن میتواند شفاف، زرد یا سبز باشد. استفراغ بیمار ممکن است حاوی خون هم باشد. استفراغ خونی علامتی است از شدت بیشتر التهاب معده. دیگر علایم التهاب معده شدید عبارتند از تنگی نفس، درد قفسه سینه، درد شدید معده و حرکات بدبوی روده‌ای. اگر شما دچار هر یک از علایم زیر شدید، باید هرچه سریع‌تر به اورژانس مراجعه کنید: استفراغ خونی استفراغ زیاد از حد با محتویات زرد یا سبزرنگ دفع مدفوع سیاه یا خونی درد شکم همراه با تب غش کردن یا داشتن احساس حالت غش افزایش تعداد ضربان قلب عرق کردن بیش از حد کوتاهی تنفس.
عوارض التهاب معده
خونریزی و زخم‌های معده می‌توانند در بیمارانی رخ دهند که تحت درمان قرار نگرفته‌اند. التهاب معده مزمن گاهی خطر ابتلا به سرطان معده را در یک فرد بیشتر میکند.
روش‌های تشخیص التهاب معده
التهاب معده میتواند با استفاده از روش‌های زیر تشخیص داده شود: بررسی سابقه پزشکی و علایم بیمار .معاینه فیزیکی . ارزیابی وجود عفونت هلیکوباکتر پیلوری از طریق خون، تنفس یا مدفوع .آندوسکوپی .الکتروکاردیوگرام. در بعضی موارد، التهاب معده با سری عکس‌های X-ray از مری، معده و روده باریک تشخیص داده میشود. این تصاویر را گاهی سری‌های دستگاه گوارش فوقانی یا بلع باریوم می‌نامند. باریوم مایعی سفید و متالیک است که بلعیده میشود تا ناهنجاری‌ها را قابل رویت کند. تست‌های آزمایشگاهی که به‌وسیله پزشکان درخواست می‌شوند، عبارتند از تست‌های خونی و ادراری، ارزیابی عملکرد کلیه‌ها و کبد، ارزیابی کم‌خونی، ارزیابی عملکرد کیسه صفرا و پانکراس، تست‌های بارداری و مدفوع.
روش های درمانی التهاب معده
درمان التهاب معده درمان این وضعیت به عوامل زیادی بستگی دارد، مانند علت ایجاد کننده آن و اینکه ماهیت مزمن دارد یا حاد. گزینه‌های درمانی عبارتند از: توقف مصرف هرگونه دارو یا اصلاح فاکتورهای سبک زندگی فرد که با التهاب معده در ارتباط هستند درمان عفونت هلیکوباکترپیلوری با داروهای آنتی‌بیوتیکی مانند کلاریترومایسین و مترونیدازول که اغلب برای یک دوره ۱۰ تا ۱۴ روزه تجویز می‌شوند. استفاده از مهارکننده‌های پمپ پروتون مانند امپرازول و لانزوپرازول، برای بلوک تولید اسید و کمک به بهبود استفاده از بلوک کننده‌های هیستامینی مانند رانیتیدین و فاموتیدین به منظور کاهش تولید اسید استفاده از آنتی‌اسیدها برای خنثی کردن اسید درون معده استفاده از عوامل محافظتی مانند سوکرالفات یا میزوپروستول برای پوشاندن و محافظت از لایه معده استفاده از داروهای ضدتهوع. تغییرات سبک زندگی برای درمان گاستریت عبارتند از خوردن وعده‌های غذایی کوچک‌تر، اجتناب از مواد غذایی تند، سرخ کردنی، اسیدی یا چرب، اجتناب از مصرف الکل، مدیریت استرس و تغییر رژیم‌های دارویی درد، همانطور که مناسب است.
التهاب معده و هلیکوباکترپیلوری
شایعترین علت ایجاد ورم یا التهاب معده باکتری هلیکوباکترپیلوری است، علائم التهاب حاد به صورت درد در سر شکم همراه با استفراغ و تهوع است و در اغلب افرادی که این عارضه ایجاد میشود این علائم کاملا گذراست. البته در برخی افراد این باکتری از بین نمی‌رود و به صورت عفونت مزمن در معده خود را نشان می‌دهد که ممکن است تظاهر آن ۲۰ سال پس از شروع عفونت حاد اتفاق بیفتد. متاسفانه این عفونت مزمن بدون علامت است، اما با آندوسکوپی و نمونهبرداری وجود این باکتری به همراه التهاب مزمن معده ثابت میشود. برای بسیاری از بیماران مبتلا به التهاب مزمن معده اتفاق خاصی رخ نمی‌دهد، اما در برخی افراد عوارض بعدی خود را نشان می‌دهد که علامت‌دارترین این عارضه ایجاد زخم در اثنی‌عشر یا معده است و افرادی که مبتلا به زخم اثنی‌عشر می‌شوند افزایش ترشح اسید معده و افرادی که زخم معده می‌گیرند کاهش ترشح اسیدمعده دارند. این التهاب مزمن به مرور میتواند موجب از بین رفتن لایه داخلی معده و تغییر ماهیت بافت معده و در نهایت ابتلا به سرطان معده شود. عوامل ژنتیکی نیز بسیار تأثیرگذارند. درمان نوع مزمن ورم معده بستگی به بیماری‌ای دارد که باکتری هلیکوباکترپیلوری ایجاد کرده است ولی در اغلب بیماران مبتلا به نوع مزمن ورم معده بدون درد نیاز به درمان وجود ندارد. زخم معده یا اثنی‌عشری که هلیکوباکترپیلوری ایجاد کرده، معمولا طی ۲ هفته و به کمک آنتی‌بیوتیک درمان میشود. مصرف برخی داروها بویژه داروهای ضدالتهاب ضداستروئیدی موجب التهاب مزمن معده میشود که مهم‌ترین راه درمان آن قطع داروی اولیه تحت نظر پزشک است.
التهاب معده و استرس
افرادی که استرس و مشغولیت ذهنی زیادی دارند ناخودآگاه همراه غذا، هوا می‌‌بلعند، در نتیجه هوا داخل معده می‌‌رود و تورم ایجاد میکند. البته به این بیماری از نظر علمی، ورم معده اطلاق نمی‌‌شود چون هنگام آندوسکوپی مورد خاصی دیده نمی‌‌شود. همچنین افرادی که غذا را قبل از هضم، خوب نمی‌‌جوند ممکن است دچار این عارضه شوند، چون به منظور هضم کافی ذرات غذایی و زیاد باقی نماندن آن در معده لازم است اندازه غذا پیش از بلع به کمتر از یک میلی‌متر برسد. علاوه بر این افرادی که تند غذا می‌خورند یا در حال انجام کاری تغذیه می‌کنند، مقدار زیادی هوا می‌‌بلعند بنابراین امکان دارد به ورم معده دچار شوند. نوشابههای گازدار و مواد غذایی مانند میوه و سبزی، که در معده ایجاد گاز می‌کنند، میتواند عامل ورم معده باشد. البته نفخ ناشی از میوه و سبزی، بیماری محسوب نمی‌‌شود؛ چون گاز تولید شده از آنها عضلات معده و روده را تقویت میکند و احساس سنگینی شکم فرد با مصرف آنها به مرور برطرف میشود.
التهاب معده و بی نظمی در صرف غذا
مصرف ۳ وعده غذای روزانه در ساعات نامنظم و نامعین موجب بروز بیماری‌های دستگاه گوارشی مانند ورم معده، سوءهاضمه و برگشت اسید معده میشود. صرف ۳ وعده اصلی غذایی بسیار ضروری است و حذف هر یک از این وعده‌ها به سلامت انسان لطمه وارد میکند. چنانچه ۳ وعده اصلی غذایی مصرف شود ولی در ساعات معین و منظم نباشد باز هم اختلالاتی در سلامت انسان ایجاد میکند. هر نوع بی‌نظمی در صرف غذا موجب ناراحتی گوارشی میشود و ممکن است موجب سوءتغذیه و بروز بیماری‌های دستگاه گوارشی مانند ورم معده، سوءهاضمه و برگشت اسید معده شود.
التهاب معده و عامل ایجادکننده آن
درمان ورم معده بسته به عامل ایجادکننده آن متفاوت است، اگر عفونت باعث ایجاد ورم معده باشد، درمان عفونت به بیماران توصیه میشود. در صورتی که مصرف الکل و سیگار باعث ابتلا به ورم معده شده است، بیماران باید از ادامه مصرف آن خودداری کنند. همچنین اشخاصی که به علت مصرف مکرر مسکن دچار ورم معده شدهاند یا نباید این گونه داروها را استفاده کنند یا در صورت الزام، مصرف آنها را تا حد امکان به حداقل برسانند و همزمان، داروهای معده بخورند.
التهاب معده و رژیم غذایی
چه غذاهایی می‌توانند باعث ایجاد التهاب معده شوند؟ محیط معده اسیدی و با pH بین ۳ تا ۵ است. این محیط اسیدی به میکروب‌ها اجازه رشد و فعالیت نمی‌دهد. حال اگر غذایی، ماهیت اسیدی داشته باشد، میزان اسیدیته معده را بالاتر میبرد. اسید زیاد روی دیواره معده اثر می‌گذارد و باعث ایجاد التهاب معده میشود. مهم‌ترین موادی که اسیدیته معده را افزایش می‌دهند ادویه‌ها، ترشی‌ها، نوشابههای گازدار، انواع شکلات، قهوه و… هستند. مصرف گوشت فراوان، غذاهای چرب، انواع غذاهای شور و دودی، مصرف مواد غذایی که در آنها سلنیوم یا ویتامین‌های کمی وجود دارد، خوردن غذاهای مانده و بیرون از یخچال نگهداری شده که امکان آلودگی آنها افزایش می‌یابد نیز باعث ایجاد التهاب معده میشود. مصرف الکل و استعمال دخانیات چه نقشی در ایجاد التهاب معده دارند؟ مصرف الکل میتواند باعث ایجاد گاستریت‌های الکلی یا تورم الکلی شود. این نوع گاستریت‌ها حتی باعث بروز خونریزی یا زخم‌های گوارشی میشود. استعمال دخانیات نیز تاثیر بسزایی در ایجاد التهاب معده دارد. بد نیست بدانید دیواره معده ضمن اینکه بسیار مستحکم است، بیکربنات نیز ترشح میکند. بیکربنات اثر اسید روی دیواره معده را خنثی میکند اما کشیدن سیگار ترشح بیکربنات را از دیواره معده کاهش می‌دهد. در نتیجه اسیدمعده به دیواره‌ها آسیب وارد میکند و باعث ایجاد التهاب یا زخم میشود. از طرفی درمان افرادی که همچنان به سیگار کشیدن خود ادامه می‌دهند، سخت‌تر است و عود مشکلات معده نیز در آنها بیشتر دیده میشود. خوردن غذاهای کپک‌زده یا میوه‌های خراب که مردم کپک یا خرابی آن را جدا و بقیه آن را مصرف می‌کنند، چطور؟ قطعا خوردن این غذاها هم مضر است به‌خصوص اینکه برخی کپک‌ها سم آفلاتوکسین در ماده غذایی تولید می‌کنند و خوردن آنها باعث ابتلا به سرطان به‌خصوص سرطان کبد میشود و بسیار خطرناک است. بهترین غذاهایی که خوردن آنها را به این بیماران توصیه می‌کنید، کدام‌ها هستند؟ به جز غذاهایی که خوردن آنها باعث تشدید مشکل میشود و تحریک‌کننده است، مصرف سایر موادغذایی برای بیماران آزاد است و رژیم غذایی خاصی حتی برای افرادی که به زخم‌معده مبتلا شدهاند، وجود ندارد. ۲۰ سال قبل به بیماران گفته می‌شد فقط کباب یا شیر بخورند ولی امروزه ثابت شده است مصرف کلسیم یا پروتئین زیاد نه‌تنها مفید نیست بلکه حتی میتواند مشکل‌ساز هم باشد. بیماران می‌توانند غذاهای نفاخ هم استفاده کنند؟ اگر تحرک نداشته باشند، نه. لازمه خوردن غذاهایی که گاز تولید می‌کنند، تحرک و فعالیت بدنی است. هر چند حبوبات سرشار از پروتئین‌های گیاهی هستند و مصرف آنها بیشتر از منابع غذایی پروتئین‌های حیوانی توصیه میشود اما اگر فرد تحرک نداشته باشد، روی هم انباشته و باعث ایجاد نفخ و دل‌درد میشود. گذشتگان ما عمدتا از این مواد استفاده می‌کردند و فعالیت و تحرک بالایی داشتند، بنابراین هیچ مشکلی برایشان ایجاد نمی‌شد.
التهاب معده و مصرف دارو
آیا بیماران مبتلا به التهاب معده حتما باید دارو مصرف کنند؟ به شدت و علت ایجادکننده التهابشان بستگی دارد؛ مثلا التهاب‌هایی که به‌دلیل آلودگی به باکتری هلیکوباکترپیلوری ایجاد شده باشند، حتما باید با مصرف آنتی‌بیوتیک درمان و ریشه‌کن شوند. بیماران باید درمان گاستریت را جدی بگیرند زیرا درمان نادرست آن میتواند بعد از ۱۵-۱۰ سال زمینه‌ساز بروز سرطان معده باشد.
التهاب معده و چاقی
چاقی تا چه حد در ایجاد التهاب معده موثر است؟ متاسفانه طبق آمار امروز حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد نوجوان و جوانان در شهرهای بزرگ دچار افزایش وزن و چاقی هستند که به‌دلیل نداشتن تحرک، زندگی ماشینی و نشستن‌های طولانی ایجاد شده است بنابراین همانطور که در طولانی‌مدت ستون فقرات، چشم و سایر ارگان‌های بدن تحت‌تاثیر قرار می‌گیرند، دستگاه گوارش نیز دچار عوارض مهمی همچون یبوست و التهاب معده خواهد شد. از طرفی این افراد به موقع و سر ساعت غذا نمی‌خورند و دستگاه گوارششان را دچار بی‌نظمی می‌کنند بنابراین کاهش وزن، انجام فعالیت بدنی و رژیم غذایی مناسب با حداقل قند و چربی، بهترین اقدام‌ها برای پیشگیری و درمان التهاب معده است.
التهاب معده و مراجعه به پزشک
کی دکتر برویم؟ علائم شایع التهاب معده عبارتند از احساس درد یا سوختن در ناحیه بالای شکم، تهوع، استفراغ و احساس پری بعد از خوردن غذا. در موارد زیر، التهاب معده نیاز به مراجعه به پزشک و مداخله طبی دارد: اگر مشکل‌تان با اصلاح رژیم غذایی رفع نشد. اگر مشکل‌تان بیش از یک هفته طول کشید. اگر بعد از مصرف دارو (به‌خصوص آسپرین و مسکن‌ها) دچار دل درد می‌شوید. اگر خون بالا می‌آورید یا در مدفوع‌تان خون دیده میشود یا رنگ مدفوع‌تان سیاه شده است.
منبع : jesarat